Το διαιτολόγιο της εγκύου κατά κανόνα είναι ελεύθερο, μπορεί να τρώει οτιδήποτε θελήσει, πάντα με μέτρο αλλά και έχοντας υπόψη τις παρακάτω βασικές αρχές :
- Τρώτε τροφές πλούσιες σε πρωτεΐνες (λεύκωμα) και βιταμίνες.Να αποφεύγετε τροφές πλούσιες σε λίπη και αλάτι. Μακρυά από αλλαντικά, παστά, καρυκεύματα !
- Δώστε βάση στην πρόσληψη τροφών στο τρίτο τρίμηνο.Σε αυτό το έμβρυο αναπτύσσεται ταχύτατα (ζυγίζει 1500gr στον 7ο μήνα, 2400gr στον 8ο και 3400gr στον 9ο). Η λήψη σε αυτό το τρίμηνο 4 έως 7 κιλών από την έγκυο είναι επιβεβλημένη.
- Δεν υπάρχουν ιδιαίτερα αυξημένες ανάγκες στους πρώτους πέντε μήνες.Εδώ η προσοχή στην αποφυγή υπερβολικής πρόσληψης τροφής επιβάλλεται αν η έγκυος δεν θέλει να αλλάξει σημαντικά το σώμα της.
- Η ημερήσια πρόσληψη σας και το βάρος που θα πάρετε, θα πρέπει να είναι δυσανάλογα προσαρμοσμένο με τον δείκτη μάζας σώματος σας(Body Mass Index = BMI). ‘Έτσι, γυναίκες που έχουν ασθενικό δείκτη μάζας σώματος θα πρέπει να παίρνουν περισσότερες θερμίδες.
- Αν έχετε ασθενικό BMI πάρτε 10-15% περισσότερες θερμίδες.
- Αν έχετε φυσιολογικό BMI πάρτε αυτό που πρέπει, όχι παραπάνω. Επιλέξτε το ελάχιστο προτεινόμενο βάρος.
- Αν έχετε ελαφρά υπέρβαρο BMI πάρτε 10-20% λιγότερες θερμίδες χωρίς να μειώσετε τις αναγκαίες πρωτεΐνες. Προσπαθήστε για το ελάχιστο προτεινόμενο βάρος.
- Αν είστε στον υπέρβαρο δείκτη BMI τότε δίαιτα με 30-40% λιγότερες θερμίδες αλλά, όλες τις απαιτούμενες πρωτεΐνες. Προσπαθήστε για το ελάχιστο προτεινόμενο βάρος.
Όμως, εμπειρικά τα υπέρβαρα άτομα συνήθως έχουν μειωμένο μεταβολισμό ή συνηθίζουν την αυξημένη πρόσληψη τροφής, ενώ το αντίθετο συμβαίνει στα ασθενικά άτομα. ‘Έτσι, σας συμβουλεύουμε να τροποποιήσετε την ημερήσια πρόσληψη σας ανάλογα με την σωματική σας κατάσταση και το τρίμηνο κύησης σας, ώστε οι αυξημένης μάζας σώματος έγκυες να διατηρήσουν το ελάχιστο δυνατό βάρος σώματος. ΠΡΟΣΟΧΗ: απαραίτητη η ημερήσια πρόσληψη των αναγκαίων πρωτεϊνών. Εδώ μην κάνετε έκπτωση. Έκπτωση στα γλυκά, στα παγωτά, τις κρέμες και παχιά τυριά καθώς και στα πολλά φρούτα και αποφεύγετε τα αναψυκτικά.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΓΙΑ ΣΙΔΗΡΟ
Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι ημερήσιες σας ανάγκες σε σίδηρο στην αρχή της κύησης σας είναι περίπου 15-20mg την ημέρα και μετά τον 5ο μήνα ξεπερνά τα 27mg την ημέρα ώστε να καλύψει και τις ανάγκες του εμβρύου σας. Έτσι η πρόσληψη σας θα πρέπει να είναι ανάλογη. Εδώ όμως τα πράγματα είναι διαφορετικά από το ασβέστιο.
Η πλουσιότερη τροφή σε σίδηρο είναι το συκώτι βοοειδών με ποσότητα ανά 100gr μόνο 14mg στοιχειακού σιδήρου και ακολουθεί το σπανάκι με 2,4mg στοιχειακού σιδήρου στα 100gr ωμής τροφής. Έτσι καταλαβαίνετε ότι ο μόνος τρόπος συμπλήρωσης είναι τα φαρμακευτικά σκευάσματα τα οποία έχουν ανά χάπι από 80 έως 100mg στοιχειακού σιδήρου. Τα κρέατα και εδώ δεν προσφέρονται για διατροφική υποστήριξη σε σίδηρο γιατί έχουν μόνο 1,5 έως 1,8mg στοιχειακού σιδήρου.
Επιπλέον πρέπει να γνωρίζετε ότι το συκώτι έχει μεγάλη συγκέντρωση σε βιταμίνη Α με περιεκτικότητα 40.000IU ανά 100gr ωμής τροφής. Δεδομένου ότι η ημερήσιες ανάγκες σε βιταμίνη Α είναι 5.000IU και το μέγιστο επιτερεπτό όριο λήψης οι 25.000IU, γίνεται αντιληπτό ότι αν προσπαθήσει κάποιος να υποστηρίξει διατροφικά την έγκυο με συκώτι προκαλεί υπερβιταμίνωση Α με κίνδυνο την τερατογένεση του εμβρύου με κύριες εκδηλώσεις την υδρονέφρωση, λυκόστωμα και συνδακτυλία. Επικίνδυνες δόσεις είναι αυτές που ξεπερνάνε τις 100.000IU λήψης την ημέρα.
Επιθυμητές βασικές τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι οι παρακάτω
- Κρέας μοσχαρίσιοπου περιέχει σίδηρο 1,8mg ανά 100 gr ωμής τροφής
- Όσπριαγενικά που περιέχει σίδηρο 5,0mg ανά 100 gr ωμής τροφής
- Σπανάκιπου περιέχει σίδηρο 2,4mg ανά 100 gr ωμής τροφής
- Αυγό κόταςένα που περιέχει σίδηρο 2,4mg το ένα αυγό • Γαλοπούλα που περιέχει σίδηρο 2,2mg ανά 100 gr ωμής τροφής
- Ψάρια άπαχαπου περιέχουν σίδηρο 1,0mg ανά 100 gr ωμής τροφής
- Κοτόπουλοπου περιέχει σίδηρο 0,9mg ανά 100 gr ωμής τροφής
- Τυριά φέταγενικά που περιέχουν σίδηρο 0,4mg ανά 100 gr ωμής τροφής
Για την ενημέρωση σας τα φάρμακα που θα πάρετε έχουν σε σίδηρο : – βιταμίνες κύησης : σίδηρο 15mg ανά ταμπλέτα – θειικός σίδηρος : σίδηρο 80mg ανά χάπι
ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΕΓΚΥΟΥ
Λιπαρά: Η πρόσληψη τροφών με πολυακόρεστα λιπαρά οξέα και κυρίως τα Ω-3 λιπαρά, μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη διάπλαση του νευρικού ιστού στο έμβρυο και ιδίως την περίοδο της οργανογένεσης. Αναφέρεται επίσης ότι υπάρχει μια ελαφρά μείωση στην συχνότητα των πρόωρων τοκετών. Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα με ικανοποιητική περιεκτικότητα σε Ω-3 λιπαρά, υψηλό ποσοστό σε πρωτεΐνες και με πολλές ευεργετικές θρεπτικές ουσίες έχουν τα ψάρια και τα άλλα θαλασσινά, τα φυτικά έλαια όπως αυτά των ξηρών καρπών και το ηλιέλαιο.
Βιταμίνες: Η χρήση υπερβολικών συμπληρωμάτων βιταμινών των ελεύθερα πωλουμένων φαρμάκων χωρίς ιατρικό έλεγχο και συμβουλή, οδήγησε σε πολυάριθμες περιπτώσεις κρουσμάτων τοξικότητας της βιταμίνης ή του ανόργανου συστατικού. Συγκεκριμένες ουσίες προσδιορίζονται ως δυνητικά τοξικές όταν λαμβάνονται σε μεγάλες ποσότητες περιλαμβάνουν τον σίδηρο, το σελήνιο, την βιταμίνη Α (> 10.000 διεθνείς μονάδες ανά ημέρα μπορεί να αποβεί τερατογόνος) και τη βιταμίνη D (η οποία μπορεί να προκαλέσει υπερασβεστιαιμία).
Στον παρακάτω πίνακα αναγράφεται ενδεικτικά η περιεκτικότητα των τροφών (σε ωμή μορφή) σε βιταμίνη Α εκφρασμένη σε διενείς μονάδες για την ενημέρωση σας:
Βακτηρίδια και μικροοργανισμοί: Οι τροφές, αρκετά συχνά, είναι φορείς μικροοργανισμών και βακτηριδίων και πολλές φορές αυτές οι λοιμώξεις προκαλούν τερατογένεση στο έμβρυο ή κακή έκβαση της εγκυμοσύνης, όπως για παράδειγμα η λιστέρια και το τοξόπλασμα. Γι΄αυτούς τους λόγους η έγκυος θα πρέπει να ακολουθεί τους παρακάτω κανόνες μαγειρικής και διατροφικής συμπεριφοράς:
- Μην πίνετε γάλα μη παστεριωμένο ή τα τρόφιμα που περιέχουν γάλα μη παστεριωμένο
- Πλένετε επιμελώς τα νωπά λαχανικά πριν το φαγητό
- Το βράσιμο του κρέατος ή των λαχανικών να γίνεται σε περισσότερο από 66 βαθμούς C
- Η κατάψυξη για τα βοοειδή να γίνεται σε -12 βαθμούς C για 24 ώρες
- Διατηρείστε τη θερμοκρασία της συντήρησης του ψυγείου στους 4.4ºC ή χαμηλότερα και τον καταψύκτη στους -17.8ºC ή χαμηλότερα
- Τρώτε το ταχύτερο προψημένα, αναλώσιμα ή έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα μετά το άνοιγμα τους.
- Να διατηρείτε το ωμό κρέας, τα ψάρια και τα πουλερικά, ξεχωριστά από τα άλλα τρόφιμα που δεν είναι μαγειρεμένα, καθώς και από τα μαγειρεμένα τρόφιμα και έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.
- Πλένετε τα χέρια σας, τα μαχαίρια και τους πίνακες κοπής μετά από την χρήση τους με άψητες ζωικές τροφές
- Μαγειρεύετε διεξοδικά πρώτης ύλης τροφές ζωικής προέλευσης σε ασφαλή θερμοκρασία:
- βοοειδή σε 71ºC
- κοτόπουλα σε 77ºC
- γαλοπούλα σε 82ºC
- χοιρινό σε 71ºC
- Μη τρώτε προσυσκευασμένες σαλάτες που περιέχουν ζαμπόν, κοτόπουλο, αυγά, τόνο ή θαλασσινά.
- Μη τρώτε γενικά αλλαντικά όπως hot dogs, παστά ή καπνιστά κρέατα, μπολόνια ή άλλα κρέατα ντελικατέσεν και ωμά κρέατα, εκτός εάν αυτά τα ψήσετε στον ατμό και αποφύγετε τη χρήση φούρνων μικροκυμάτων για αναθέρμανση για το κρέας αυτό, αφού είναι δυνατό να παρουσιαστεί ανομοιόμορφο μαγείρεμα με διατήρηση μολυσματικών εστιών
- Μη τρώτε μαλακά τυριά όπως, Brie, Camembert, μπλε τυριά, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνικής «φέτας», εκτός αν είναι βέβαιο και έχουν ετικέτες ότι σαφώς έχουν παρασκευαστεί από παστεριωμένο γάλα.
- Να αποφεύγεται η μόλυνση των επιφανειών προετοιμασίας μαγειρέματος (πάγκος κουζίνας), των σκευών και τροφίμων με ζωμούς και υγρά από συσκευασίες που περιέχουν αλλαντικά, ωμά κρέατα, παστά κρέατα, ωμό κοτόπουλο, γαλοπούλα ή θαλασσινά. Επίσης, το πλύσιμο των επιφανειών και των χεριών είναι επίσης σημαντικό αμέσως μετά το χειρισμό ενός από τα προϊόντα αυτά.